Łokieć tenisisty – co to jest, objawy, zapobieganie i leczenie

Czy wiesz, że łokieć tenisisty występuje nawet u połowy graczy na pewnym etapie ich życia? Jest to częsta kontuzja wynikająca z przeforsowania, która powoduje ból, tkliwość i dyskomfort w łokciu i przedramieniu. 

Choć zasadniczo tenis jest sportem o niskim ryzyku, ważne jest, aby znać takie kontuzje, jak łokieć tenisisty, które mogą utrudniać grę. 

Dzięki wiedzy o objawach łokcia tenisisty, jego przyczynach i leczeniu możesz być w stanie wcześnie zająć się wszelkimi problemami i grać bezpieczniej. 

Czym jest łokieć tenisisty?

Powszechnie uważa się, że łokieć tenisisty jest rodzajem kontuzji spowodowanej powtarzającym się obciążeniem ścięgien i mięśni przedramienia (ścięgna to włókna łączące mięśnie z kośćmi). Jego medyczna nazwa to zapalenie nadkłykcia bocznego. Choć wydaje się dość prawdopodobne, że łokieć tenisisty jest bezpośrednio związany z przeforsowaniem, dokładna przyczyna pozostaje nieznana.

Gdy wielokrotnie wymachujesz rakietą tenisową i uderzasz piłkę w pozycji backhandowej, ruch ten powoduje mikroskopijne rozdarcia w ścięgnie i mięśniach. Jeśli nie zapewnisz im wystarczająco dużo czasu na naprawę, uszkodzenie to może nie zagoić się prawidłowo, a z czasem może wywołać dyskomfort i ból. 

Pomimo nazwy, łokieć tenisisty nie dotyka wyłącznie osób uprawiających tę dyscyplinę. Każda czynność wymagająca wielokrotnego chwytania, wyprostu nadgarstka i supinacji przedramienia (gdy wewnętrzna strona dłoni i przedramię są skierowane do góry) może skutkować łokciem tenisisty. Kontuzja ta może występować w sportach takich jak squash, badminton, padel, a nawet golf. U osób pracujących w zawodach wymagających powtarzalnych ruchów, w tym malarzy, wykończeniowców, hydraulików, kucharzy i stolarzy, mogą również wystąpić objawy łokcia tenisisty. 

Przyczyny łokcia tenisisty

Zakładając, że grasz w tenisa lub uprawiasz inny sport rakietowy, prawdopodobnie istnieje kilka czynników, które przyczyniają się do wystąpienia łokcia tenisisty.

• Wydaje się, że kontuzja ta jest bardziej powszechna wśród osób, które grają często i dłużej (tj. dwie godziny lub więcej dziennie).

• Gracze w wieku średnim (po czterdziestce) doświadczają jej częściej.

• Uderzanie ciężkich lub mokrych piłek tenisowych zwiększa ryzyko.

• Nieprawidłowa technika backhandu (w jednym z badań 90% tenisistów, którzy poprawili technikę uderzeń backhandem, wyleczyło się z łokcia tenisisty)

• Naprężenie strun – odkryto, że niższe naprężenie strun zmniejsza siłę przenoszoną na łokieć.

• Niektórzy eksperci uważają, że łokieć tenisisty jest związany z brakiem siły w ramionach.

Dalsze informacje: Idealna rozgrzewka tenisowa

Objawy i diagnoza bólu łokcia tenisisty

Jeśli uważasz, że możesz mieć łokieć tenisisty, ważne jest, aby umówić się na wizytę do lekarza. Łokieć tenisisty ma pewne wspólne objawy z innymi kontuzjami, dlatego najlepiej, aby zbadał Cię lekarz lub wykwalifikowany fizjoterapeuta. 

Istnieje kilka typowych objawów łokcia tenisisty, w tym:

• Ból po zewnętrznej stronie łokcia: Ból może mieć nasilenie od łagodnego do ostrego. Będziesz odczuwać dyskomfort podczas poruszania ramieniem, co może zakłócać sen. 

• Tkliwość w łokciu: Łokieć może być tkliwy w dotyku i możesz zauważyć obrzęk.

• Ból podczas poruszania ręką: Możesz zauważyć, że ból nasila się podczas podnoszenia przedmiotów, zginania ramienia, chwytania, poruszania nadgarstkiem, prostowania ramienia lub prostowania palców.

• Stopniowy początek: Często możesz nie być w stanie dokładnie określić, kiedy objawy wystąpiły po raz pierwszy. 

Diagnoza łokcia tenisisty

Jeśli zauważysz u siebie objawy łokcia tenisisty, umów się na wizytę u lekarza lub fizjoterapeuty. Główne metody, których użyje do zdiagnozowania problemu to:

• Tworzenie historii: Zapyta o czas trwania bólu, częstotliwość gry w tenisa i poprosi o opis bólu. 

• Badanie fizykalne: Lekarz może zdecydować się na badanie fizykalne łokcia – w tym poprosić o poruszanie ramieniem w określony sposób lub dotykać określonych obszarów. 

Czasami lekarze mogą stosować bardziej zaawansowane technologie obrazowania podczas badania łokcia tenisisty (takie jak MRI lub prześwietlenie). Są one zwykle stosowane tylko wtedy, gdy leczenie nie rozwiązało problemu i mogą pomóc w ustaleniu, czy istnieje inna przyczyna. 

Jak długo utrzymuje się łokieć tenisisty?

To zależy od tego, jak poważna jest kontuzja. U wielu osób objawy łokcia tenisisty ustępują w ciągu zaledwie kilku tygodni. U innych z kolei mogą utrzymywać się miesiącami, a nawet latami. 

Uśmierzanie bólu związanego z łokciem tenisisty

Istnieje wiele metod leczenia łokcia tenisisty w zależności od nasilenia bólu i osobistych potrzeb. U większości tenisistów zdecydowanie wystarczają „zachowawcze” metody leczenia, które opisujemy poniżej. Jednak w przypadku osób z silnym bólem, utrzymującym się łokciem tenisisty lub u osób, które zawodowo grają w tenisa, czasami stosuje się bardziej zaawansowane metody leczenia. 

„Zachowawcze” metody leczenia łokcia tenisisty

W większości przypadków łokieć tenisisty jest leczony przy użyciu następujących metod:

Odpoczynek

Zaprzestanie gry w tenisa i unikanie czynności, które nasilają ból. Według towarzystwa Chartered Society of Physiotherapy w ciągu dwóch tygodni ból powinien zacząć ustępować.Każdy przypadek jest inny, ale prawdopodobnie minie co najmniej kilka miesięcy, zanim będzie można bezpiecznie wrócić do gry w tenisa.

Terapia zimno-ciepło

Przykładanie lodu do bolącego łokcia zwęża żyły i zmniejsza stan zapalny w bolących obszarach (wystarczy zawinąć worek z kostkami lodu w ściereczkę i przyłożyć do łokcia). Następnie należy zastosować ciepło (np. z termoforu), aby sprawić, by bogata w składniki odżywcze krew napłynęła do danego obszaru i pomogła w naprawie uszkodzeń. 

Leki dostępne bez recepty

Popularne leki dostępne bez recepty, takie jak paracetamol lub ibuprofen, mogą tymczasowo złagodzić ból. 

Szelki i paski

Niektórzy uważają, że noszenie ortezy łokciowej (lub podobnych stabilizatorów) powstrzymuje je przed poruszaniem rękami w określony sposób, który podczas rekonwalescencji powoduje ból związany z łokciem tenisisty. 

Ćwiczenia rozciągające

Twój lekarz lub fizjoterapeuta może zaproponować najlepsze ćwiczenia rozciągające na łokieć tenisisty. Oto, jak wykonać jedno z pomocnych ćwiczeń rozciągających:

• Wyciągnij kontuzjowane ramię przed siebie. 

• Opuść swobodnie dłoń w nadgarstku tak, aby wewnętrzna strona dłoni była skierowana w dół.

• Dociągaj drugą ręką dłoń wyciągniętej ręki w kierunku ciała.

• Przytrzymaj w rozciągniętej pozycji przez 30 sekund, a następnie puść.

• Powtórz to trzy razy.

Zaawansowane metody leczenia łokcia tenisisty

U większości osób łokieć tenisisty ustępuje samoistnie po odpowiednim odpoczynku. Jednak w ciężkich przypadkach konieczne bywa bardziej zaawansowane leczenie. 

Jeśli powyższe „zachowawcze” metody leczenia nie przyniosą rezultatów, wróć do lekarza. Może zalecić bardziej zaawansowane metody, w tym:

• Zastrzyki: Zastrzyki w łokieć z osocza bogatopłytkowego lub kortykosteroidów mogą być stosowane w leczeniu bólu związanego z łokciem tenisisty (choć nie ma pewności co do skuteczności tych metod).

• Ultradźwięki: Czasami w leczeniu łokcia tenisisty stosowane są ultradźwięki. Wysyłanie fal ultradźwiękowych w kierunku bolesnego obszaru wydaje się sprzyjać regeneracji. Nie ma jednak pewności co do skuteczności tego leczenia.

• Operacja: W przypadku silnego bólu łokcia tenisisty jako ostateczność można zastosować operację. Chirurg może usunąć uszkodzoną część ścięgna, a następnie ponownie przymocować zdrowe ścięgno do kości. 

Zapobieganie łokciowi tenisisty

Zapobieganie łokciowi tenisisty jest oczywiście lepsze niż leczenie. Dlatego niezależnie od tego, czy już masz za sobą tę kontuzję, czy po prostu chcesz zmniejszyć szanse jej wystąpienia, warto zastosować się do poniższych wskazówek. 

Ćwiczenia wzmacniające na łokieć tenisisty

Poniższe ćwiczenia mogą pomóc wzmocnić mięśnie i ścięgna przedramienia oraz zmniejszyć ryzyko wystąpienia łokcia tenisisty. 

Obracanie nadgarstków

• Zegnij ramię w łokciu tak, aby było ustawione pod kątem prostym.

• Trzymaj wewnętrzną stronę dłoni skierowaną do góry.

• Powoli obracaj nadgarstek, aż będzie skierowany w dół.

• Przytrzymaj przez chwilę, a następnie wróć do pozycji wyjściowej.

• Wykonaj trzy serie po 10 powtórzeń.

Odmiana tego ćwiczenia polega na zastosowaniu lekkiego obciążenia. Jeśli jesteś na siłowni, możesz wykonywać to ćwiczenie z najlżejszymi hantlami. W domu możesz użyć np. puszki z jedzeniem. 

Unoszenie nadgarstków

• Weź w dłoń bardzo lekki przedmiot lub puszkę z jedzeniem.

• Ugnij ramię w łokciu pod kątem prostym.

• Twoja wewnętrzna strona dłoni trzymającej ciężar powinna być skierowana do góry.

• Powoli uginaj nadgarstek do siebie.

• Przytrzymaj przez chwilę, a następnie wróć do pozycji wyjściowej.

• Wykonaj trzy serie po 10 powtórzeń.

Prostowanie nadgarstków

• Usiądź na krześle, opierając łokieć na ramieniu krzesła lub na stoliku z boku.

• Twoje przedramię powinno opierać się na powierzchni, a dłoń powinna znajdować się nad krawędzią.

• Drugą ręką podnieś nadgarstek do góry.

• Następnie powoli zegnij nadgarstek do oporu.

• Wykonaj trzy serie po pięć powtórzeń.

Popracuj nad techniką

Jak wspomniano powyżej poprawa techniki backhandu może wyeliminować ból łokcia tenisisty. Prawidłowa technika gry w tenisa jest skomplikowana, ale należy pamiętać o kilku kluczowych kwestiach.

• Pamiętaj o pracy nóg: Obracając się na tylną stopę przed uderzeniem piłki, większość mocy zostanie wygenerowana przez nogi i ciało, zmniejszając obciążenie ramienia.

• Prawidłowy chwyt: Istnieje wiele różnych chwytów backhandowych, ale wybór odpowiedniego dla Twojego stylu gry może pomóc w uniknięciu łokcia tenisisty. 

• Wymach: Wymach barkiem i ramieniem powinien być wykonywany w tym samym czasie. 

• Dalsza część ruchu: Upewnij się, że wykonujesz naturalny, czysty ruch rakietą.

Powiązane: Przewodnik po forehandach Thomasa Johanssona dla ASICS Tennis Academy

Zarządzaj ryzykiem wystąpienia łokcia tenisisty

Choć łokieć tenisisty dotyka wielu tenisistów na pewnym etapie ich życia, zazwyczaj ta kontuzja ustępuje. Dzięki odpowiedniemu odpoczynkowi i kilku prostym ćwiczeniom oraz rozciąganiu, wiele osób może wrócić do uprawiania sportu po pewnym czasie. 

Zapoznając się z łokciem tenisisty – i podejmując kilka prostych środków ostrożności, aby go uniknąć – zyskasz narzędzia potrzebne do zminimalizowania ryzyka i dalszego uprawiania sportu. 

Wznawiamy grę? Zapoznaj się z asortymentem butów tenisowych ASICS dla mężczyzn i kobiet oraz odkryj naszą profesjonalną odzież tenisową.